سردرد (صداع) از نگاه طب سنتی ایران( قسمت ۱۱)

صداع ناشى از گرسنگى

مرحوم دکتر عبدالله احمدیه

نشانه های سردرد ناشی از گرسنگی :

این صداع ناشى از گرسنگى بوده و هرگاه غذا دیر به معده رسد بروز مى کند.

چنانچه این درد صبح ها عارض گردد و به موقع چیزى خورده نشود سردرد شدت خواهد یافت. در این هنگام چنانچه کارى بر وفق مراد صورت نگیرد موجب ملال خاطر مى گردد. از بوى ناخوشایندى که به مشام رسد صداع شدت خواهد یافت.

درمان سردرد:

با تذکرى که داده شد باید حتما هر بامداد غذائى خورده شود به ویژه خوراک هاى ترش مزه، زیرا بیشتر حالات این نوع صداع صفراویست که با مشارکت فم معده تولید مى گردد. اگر سبب این بیماری، حساسیت فم معده و طبیعت سرد بیمار باشد، کلنگبین، انیسون و مصطکى داده مى شود. بدیهى است باید علاج قطعى ضعف فم معده صورت گیرد. داروهاى مورد تجویز پزشکان متقدم عبارت بود از ایارج فیقرا براى نرم نگهداشتن مزاج. مصطکى ۱ ل و شکر ۲ ل(مثقال) هفته اى یکبار موقع خواب براى پاکسازى مزاج و دفاع و تقویت فم معده.

صداع پس از خواب

علت این صداع که پس از برخاستن از خواب پدیدار مى گردد از ازدیاد «خلط» است.

باید فهمید که کدام خلط در بدن غالب است و باید رفع آن را نمود.

در گذشته درمان این نوع سردرد را با مالیدن خمیرى از خاکستر و سرکه بر پیشانى و شقیقه ها مى کردند و یا از خاکستر چوب درخت انجیر استفاده مى نمودند.

گاه این گونه بیماران وقتى از خواب برمى خیزند و چیزى مى خورند دردشان آرامش مى یابد. بدیهى است به هر صورت باید به دفع اخلاط اضافى اقدام نمود.

صداع پس از آمیزش

سبب این نوع صداع یکى خشکى ناشى از آمیزش بسیار و دیگر وجود اخلاط فاسد در بدن مى باشد. عمل جماع که ترکیبى است از حرکات بدنى و نفسانى موجب مى شود که از اخلاط مزبور بخارهائى برخاسته و به مغز رسد.

درمان

قدما براى درمان داروهاى متعددى تجویز مى کردند از جمله عصاره تخم خربزه و تخم کدو و یا کوبیده مغز پسته، مغز فندوق، مغز حبه الخضراء و چلغوزه و یا روغن بنفشه براى بینى. ضمنا استفاده از گوشت مرغ و مرغابى و نوشیدن شیر گاو و استحمام در آب نیمگرم را توصیه مى نمودند.

چنانچه بعد از جماع لرزش در بدن ظاهر شود و ضعف در حرکات روى دهد و احساس انقباض و کشش در مغز شود در این صورت بیمار نیاز به تقویت خواهد داشت.

در گذشته اگر عارضه از افزونى اخلاط بود با خونگیرى و اسهال دفع ماده را مى نمودند.

اصولا تا غذا هضم نگردیده است نباید آمیزشى صورت گیرد. در شرایط مساعد فصلى و بنیه بدنى استحمام با آب سرد مفید مى باشد. در گذشته بینى را با روغن گل چرب کرده و جهت تقویت سر، جندبیدستر و روغن قسط به موضع مى مالیدند.