بابونه ؛ داروی مشکلات یائسگی

طیبه فرهانی،دانشگاه تربیت مدرس، مدیر کارگروه گیاهان دارویی انجمن تحقیقات طب سنتی ایران

نام علمی: Matricaria recutita

نام انگلیسی: Chamomile

خانواده: Asteraceae

بابونه از زمان خیلی قدیم مورد استعمال قرار می گرفت؛ جالینوس حکیم، قبل از کشف کنین، بابونه را برای تب های نوبه توصیه می نمود و همچنین برای معالجه دردهای ناشی از ضربات خارجی و تروما، مؤثر می پنداشت.

بابونه از نظر طب سنتی ایران گرم و خشک است و از تقویت کننده‌های تلخ بحساب می آید.

خواص و آثار بابونه :

۱٫ از مهمترین خواص بابونه تقویت معده، درمان زخم معده و ورم معده است و این گیاه به آسانی این مرض را درمان می‌کند.

۲٫ برای رفع ورم روده موثر است، همچنین برای رفع کرم معده و روده استفاده می کنند.

۳٫  بابونه اعصاب و قوای جنسی را تقویت می کند. خوردن ۵ گرم ریشه بابونه با سرکه رقیق محرک نیروی جنسی است (ریشه بابونه گرم‌تر و خشک‌تر از گل بابونه است).

۴٫ بابونه مقوی مغز است.

۵٫ بابونه ادرار آور و قاعده آور است، همچنین استفاده از بابونه سنگ مثانه را خرد و دفع می کند. اگر کسی قطره قطره ادرار می کند به او چای بابونه دهید تا درمان شود.

۹٫ بابونه درمان کننده کمی ترشحات عادت ماهیانه و تسکین‌دهنده دردهای عادت ماهیانه است.

۶٫ این گیاه ترشح شیر را در مادران شیرده افزایش می دهد.

۷٫ درمان کننده سردرد و میگرن است.

۱۰٫ برای درمان چشم درد، بابونه را در سرکه ریخته و بخور دهید.

۱۱٫ برای تسکین دردهای عضلانی چای بابونه بنوشید.

۱۲٫ برای تسکین درد در هنگام دندان درآوردن بچه‌ها، به آنها چای بابونه بدهید.

۱۳٫ جویدن بابونه برای التیام زخم‌های درمان مفید است.

۱۴٫ بابونه تب بر و تسکین دهنده درد است برای تسکین درد، چند قطره اسانس بابونه را با یک قاشق روغن بادام مخلوط کرده و روی محل‌های دردناک بمالید درد را تخفیف می‌دهد.

۱۵٫ بابونه تقویت کننده معده است.

۱۶٫ برای رفع بی خوابی و داشتن یک خواب آرام و راحت، کافی است ده دقیقه قبل از اینکه به رختخواب بروید یک فنجان چای بابونه بنوشید.

۱۷٫  بابونه درمان کننده بی‌اشتهایی است.

۱۸٫  چای بابونه درمان‌کننده کم‌خونی است.

۱۹٫ بابونه برای رفع زردی مفید است.

۲۰٫ حمام بابونه اثر نیرودهنده دارد. برای این منظور چند قطره اسانس بابونه را در وان حمام ریخته  مدت یک ربع ساعت در آن دراز بکشید.

۲۱٫  اسانس بابونه مخلوط با روغن بادام برای رفع ناراحتی‌های پوستی نظیر اگزما، کهیر و خارش مفید است.

۲۲٫  بابونه ضدآلرژی است.

۲۳٫  برای رفع گوش درد و سنگینی گوش، یک قطره روغن بابونه را در گوش بچکانید.

۲۴٫  اسانس بابونه چون اثر قی آور دارد در مورد مسمومیت‌های غذایی مصرف می شود.

۲۵٫  روغن بابونه را برای از بین بردن کمردرد، درد مفاصل و نقرس روی محل درد بمالید.

۲۶٫  با چای بابونه اگر موهای بلوند را بشوئید آنها را روشن‌تر و شفاف تر می کند.

۲۷٫  آنهائیکه یائسه شده اند بهتر است همه روزه چای بابونه بنوشند زیرا اختلالات یائسگی را برطرف می‌کند.

۲۸٫ بخور گل بابونه جهت بهبود آکنه و جوش‌هاى صورت نیز توصیه ‌شده است.

کاربردهای آرایشی – بهداشتی:

شاداب کننده: دو قاشق غذاخوری گل خشک بابونه همرا با نیم لیتر آب تازه جوش به مدت ۲۵ دقیقه با حرارت ملایم بگذارید دم بکشد. سپس آب دم کرده غلیظ آن را صاف کرده و پس از ولرم شدن با کمی گلاب مخلوط کرده و پوست را مرتب با آن ماساژ دهید.

ضدجوش: ۳٫۵ قاشق مرباخوری گل بابونه را همراه با ۱٫۵ لیوان آب به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. سپس آب آن را صاف کرده و با دو سوم استکان آب هویج مخلوط کرده و صورت تمیز و خشک را با آن بشویید.

قابض: دو قاشق مرباخوری گل بابونه را همراه با نیم لیتر آب تازه جوش به مدت ۱۰ دقیقه روی حرارات ملایم قرار دهید تا دم بکشد. سپس نصف قاشق چایخوری پودر ثعلب یا کتیرا به آب صاف شده آن اضافه کرده و پس از ژله ای شدن، ابتدا پوست را تمیز کرده و خشک کنید و بعد روی پوست بمالید.

نرم کننده: سه قاشق مرباخوری موم عسل را به روش حرارت غیر مستقیم ذوب کنید. سپس ۱ قاشق چایخوری پودر گل بابونه و چند قطره روغن بادام را در حین ذوب شدن به آن افزوده و خوب هم بزنید و پس از سرد شدن آن را به صورت اصلاح شده و تمیز و خشک بمالید.

ماسک روشن کننده: دو قاشق سوپخوری گل بابونه، ۱ قاشق سوپخوری گل همیشه بهار، ۱ قاشق سوپخوری عسل، ۱ قاشق سوپخوری سرکه، آب به اندازه کافی. ابتدا گل بابونه و همیشه بهار را نرم ساییده و به حالت پودر درآورید. سپس آن را در کمی آب و سرکه بخیسانید. بعد همراه با عسل روی پوست بمالید. بعد از ۲۵ دقیقه قرار دادن بر روی پوست، صورت خود را با آب سرد بشویید.

مرطوب کننده: ۲ عدد چای کیسه ای گل بابونه در مقداری آب انداخته و بگذارید تا خوب خیس بخورد و دم بکشد. سپس حوله نرمی را در این آب خیس کنید. بعد حوله را بچلانید و آن را روی صورت خود بیاندازید تا زمانی که حوله سرد شود و این عمل را چندین مرتبه تکرار کنید.

ماسک ضدجوش: ۱ قاشق مرباخوری گل بابونه خشک را با ۱ قاشق مرباخوری گل گاوزبان همراه با ۱ لیوان آب درون ظرفی ریخته و بقدری حرارت دهید تا آب آن به نصف لیوان کاهش یابد. سپس آب آن را صاف کرده و با کم آب لیموترش مخلوط کرده و به محل جوشها بمالید.

کرم ضدشقاق: در داروسازی از عصاره بابونه و عصاره دارمازو برای تهیه نوعی کرم به کار می رود که این کرم در درمان شقاق مقعد، کاربرد دارد که این کرم روزی ۲ بار هر بار یک لایه نازک از کرم در محل شقاق(۱) مالیده شود. عصاره بابونه دارای اثرات ضدالتهاب و ضداسپاسم است و موجب پیشرفت بهبودی زخم می شود و دارمازو دارای۷۰-۶۰ درصد تانن است که موجب اثرات قابض آن می شود. همچنین عصاره خشک دارمازو دارای اثرات ضددرد می باشد. کاربردهای موضعی دارمازو شامل درمان التهابات پوستی و درمان کمکی در عفونتهای پوستی است.

دهانشویه: از عصاره بابونه آلمانی برای تهیه دهانشویه استفاده می شود. استفاده از فرآورده های حاوی بابونه به عنوان خمیردندان و دهانشویه اثرات مفیدی در وضعیت بهداشت دهان داشته است. بابونه دارای اثرات ضدحساسیت و ضدالتهاب است که تا حدودی به علت وجود آزولن می باشد. همچنین بابونه دارای اثرات قوی آنتی اکسیدان است.

چای بابونه:

طرز تهیه: یک قاشق غذاخوری و دو لیوان آب گرم با مقداری نبات را در قوری چینی یا شیشه ای بریزید و پس از این که دم کشید میل کنید.

خواص درمانی چای بابونه (دم کرده گل بابونه) عبارتند از:

• برای تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است و عفونت‌های ناشی از سرماخوردگی را از بین می‌برد.

• برای رفع گرفتگی‌های عضلانی و نیز گرفتگی‌های قاعدگی در زنان مفید است.

• درد شکم را تسکین می‌دهد و برای درمان کمردرد مفید است.

• به عملکرد بهتر کبد کمک می‌کند.

• برای درمان روماتیسم به کار می‌رود.

• چای بابونه مسکنى فوق العاده براى سردرد، میگرن، دندان درد و درد‌هاى عصبى است.

• اختلالات یائسگی را برطرف می‌کند.

پی نوشت:

۱٫ شقاق عبارتست از زخم طولی در نیمه تحتانی کانال مقعد که در اثر پارگی لایه اپی تلیال پوشاننده کانال مقعد در ناحیه زیر خط دندانه ای ایجاد می شود. یبوست از علل مهم ایجاد کننده شقاق محسوب می شود. از علائم مشخصه شقاق، وجود درد در هنگام اجابت مزاج و خونریزی از مقعد بصورت مشاهده خون روشن و تازه روی مدفوع می باشد.