راهکارهای حفظ سلامتی در فصل تابستان از منظر طب ایرانی
نویسنده: دکتر فاطمه مهربانی
راهکارهای حفظ سلامتی در فصل تابستان از منظر طب ایرانی
هر چند منجمین تابستان را از شروع تیر تا پایان شهریور می دانند اما از نظر طب سنتى ایران، تابستان مدتى از سال است که درآن هوا گرم است و مردم محتاج به خنک کردن هوا هستند. تابستان مزاجى گرم و خشک دارد؛ البته این توصیف تنها در کشورهایى مثل ایران و عربستان صحت دارد که در تابستان باران نمى بارد ولى در هندوستان و نواحى ساحلى تابستان گرم وتر است. هواى گرم و خشک تابستان باعث از بین رفتن رطوبت و باعث افزایش امراض گرم و خشک مثل تب ها مى شود. به ویژه اگر فرد جوان باشد. مزاج جوانان گرم و خشک است و اگر فعالیت بیش از حد داشته باشند رطوبت از بین مى رود هم چنین زندگى در منطقه ى گرم و خشک احتمال ابتلا به این دسته از بیمارى ها را افزایش مى دهد. البته گرم و خشک بودن هوا در افراد مسن که مزاجى سردتر دارند، باعث کاهش مشکلات مى شود، به خصوص امراض سردتر مثل بیمارى هاى روماتیسمى و انواع ورم ها در تابستان کمتر رخ مى دهند. اطبا براى حفظ تندرستى در این فصل چند توصیه دارند:
۱- پاکسازى بدن
الف) اگر فرد مى تواند به راحتى قى کند، مکرر قى کند. چون در تابستان حرارت غالب است و حرارت تمایل به سطح دارد، حرارت در عمق بدن کم مى شود پس قوه هاضمه تضعیف مى شود. در نتیجه خارج کردن خلط هاى باقیمانده ضرورى است.
ب) اگر قى مسیر نباشد، مى توان از ملین هایی مثل آب میوه ها استفاده کرد.
ج) حتی المقدور فصد صورت نگیرد و اگر لازم شد، در حد اعتدال باشد.
۲- تغذیه
در تابستان کمتر بخورید و بیاشامید. غذاها و آشامیدنى ها در تابستان باید خنک باشند و همان طور که ذکر شد، قوه هاضمه در این فصل تضعیف مى شود، پس باید از غذاهایى استفاده کرد که راحت هضم مى شوند. مصرف این میوه ها و شربت ها در تابستان توصیه شده است: میوه هاى میخوش مثل، گیلاس، آلو و آلوچه، خیار، خربزه، هندوانه، شیرخشت، هلیله ى زرد، شربت ریواس، آب عشقه، آب میوه ها، سکنجبین و شربت لیمو.
۳- فعالیت بدنى
الف) ورزش هم باعث افزایش گرما و کاهش رطوبت مى شود، پس باید کمتر ورزش کرد و دقت بیشترى را به استراحت در هواى خنک و کنار آب روان اختصاص داد.
ب) در فصل تابستان سفر به مناطقى که هواى خنک و مرطوب دارند، به ویژه در افرادى که خود مزاج گرم و خشک دارند بسیار مفید است. به علاوه سیر و سفر در هواى گرم مى تواند بسیار مضر باشد؛ بهتر است در چنین مواردى فرد خود را از گرما و آفتاب بپوشاند.
ج) در تابستان از حمام داغ بپرهیزید.
۴- لباس
بهترین لباس در این فصل، لباس کتانى است. چرا که کتان از سردترین پارچه ها است و کاملاً به بدن نمى چسبد. به ویژه اگر کتان کهنه باشد، نرم تر و مناسب تر است.
منابع
- عقیلى خراسانى شیرازى محمدحسین. خلاصه الحکمه. جلد دوم. ناظم اسماعیل (مصحح). قم: اسماعیلیان؛ ۱۳۸۵٫
- جرجانی سید اسماعیل. الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه. جلد دوم. تاجبخش حسن (مصحح). چاپ اول. تهران: دانشگاه تهران؛ ۱۳۸۴٫
- جرجانی سید اسماعیل. ذخیره خوارزمشاهی. کتاب سوم. محرری محمدرضا (مصحح). تهران: فرهنگستان علوم پزشکی؛ ۱۳۸۰٫
منبع: انجمن تحقیقات طب سنتی ایران
