صداع بلغمى

مرحوم دکتر عبدالله خان احمدیه

بروز این سردرد ناشى از افزایش بلغم است.

نشانه های صداع بلغمی

گرانى سر و چشم، سستى و کاهلى در کارها، فزونى و سنگینى خواب، فراموشى، رطوبت بینى و دهان، بى میلى به آب، غلظت ادرار و نبض کند و متفاوت.

درمان سردرد از نگاه طب سنتی

براى نضج بلغم که معمولا ده روز طول مى کشد قدما به شرح زیر عمل مى نمودند. اول رازیانه و گلقند مى دادند، سپس مسهل هائى که پاک کننده مغز باشند مانند صبر زرد، تربد، انیسون، مصطکى، سقمونیا و نمک هندى از هریک به قدر کافى کوبیده و با عسل سرشته و به صورت حب به بیمار مى خورانیدند. حب هاى مشابه دیگرى مانند حب قوقایا، حب صبر، شبیار، ایارج فیقرا و شحم حنظل نیز مورد استفاده قرار مى گرفتند.

در صورت اقتضاء تنقیه شکر سرخ ۱۰، گل خطمى ۲، گل پنیرک ۲، بابونه ۲، رازیانه ۲، سگبینج ۲/ ۱، ریوند چینى ۲، سنامکى ۲ مثقال و انغوزه ۸ نخود مى کردند.

براى بیرون کشیدن رطوبت و بلغم از سر و بینى اقدام به غرغره مى نمودند. چهارگونه غرغره به شرح زیر مى باشد:

۱٫ محلول خردل و سکنجبین

۲٫ آمیخته پودر خردل، عاقرقرحا، سعتر و پوست بیخ کبر یا انگبین

۳٫ محلول مرزنجوش خشک، سعتر و صبر زرد به مقدار مساوى در انگبین عسلى

۴٫ محلول ایارج فیقرا.

به عنوان بخور از جوشانده پودنه دشتى، بابونه، مرزنجوش، اکلیل الملک و سعتر (شوید) استفاده مى شد.

از جمله مرهم هاى مؤثر، مرهم فرفیون و روغن است که سائیده آن را به هنگام درد به پیشانى مى مالیدند. استفاده از انفیه عاقرقرحا، فلفل و کندر و مانند آن نیز اثربخش است.

قدما روغن شوید را با روغن بابونه و روغن بادام تلخ گرم کرده و در گوش مى چکانیدند.

همچنین جند بیدستر و فرفیون را در روغن کنجد حل کرده در بینى مى ریختند. اینجانب براى بیماران خود از روغنى که ترتیب ساختش را خود مى دهم و بنام «روغن احمدیه» نامگذارى کرده ام استفاده مى کنم.

به دستور زکریاى رازى بیمارى را که به علت صداع سرد دچار بیخوابى مى گردید با مالش روغن شوید بر سر و چکاندن آن در گوش درمان مى کردند.

در نسخ قدیم آمده است که ممزوج روغن گرم و نفت را چنانچه در گوش بچکانند گاه حتى طنین گوش را نیز برطرف مى سازد.

بیمارى که دچار بلغم معدى بوده و به همین جهت دچار صداع گردد نشانه بیمارى اش سرگیجه و گرانى معده و آروغ هاى ترش است. چنانچه قى نماید، مایع ترش و شیرین و یا بلغم بى طعم از دهانش خارج شده و هر ساعت دهانش پر از آب مى گردد.

نخستین اقدام در مورد این گونه بیماران آنست که پس از قى، گلقند عسلى، انیسون، زیره، مصطکى و ایارج فیقرا و مانند آن دهند. هرگاه صداع به طور پیوسته روى دهد هر بامداد باید ترکیبى از صبر زرد داده شود.

پزشکان قدیم در صورتى که با تجویز دارو به نتیجه نمى رسیدند سر را داغ مى کردند.