کدو


 

کدو

با نام علمی CucurbitaL. گیاهی است از خانواده Cucurbitaceae که در کتب سنتی به نام قرع، و گیاه آن یقطین می باشد. به انگلیسی gourd، squash، pumpkin نامیده می شود.

گونه های مختلف کدو شامل:

Cucurbita maxima Duchartre کدوی تنبل

Cucurbita moschata Duchartre کدوی حلوایی یا کدوی رشتی

Cucurbita pepo L. کدو مسمایی

Lagenaria vulgaris ser. کدو قلیایی یا سراحی می باشد.

مشخصات گیاه

گیاه یک ساله علفی خزنده که میوه آن بسته به نوع، نارس و سبز یا کاملا رسیده مصرف می شود. برگ ها قلبی پهن با دمبرگ بلند پوشیده از کرک زبر. گل ها زرد رنگ و نر و ماده روی یک پایه. ریشه باریک و بلند و کمی شیرین و سکرآور.

بهترین نوع آن سفید شیرین نازک است که ریشه دار نباشد و اندازه متوسط داشته باشد.

شرایط کشت و تکثیر گیاه                                                                    

در تمام مناطق کشور کاشت می شود. کدوهای درشت در خاک ها و اراضی جنوبی و آفتابگیر کشت می شوند.

تکثیر با کاشت تخم در مناطق معتدله و در اوایل بهار می باشد. فاصله بوته ها یک متر در یک متر و در کدو های درشت دو متر در دو متر باید باشد.                         

ترکیبات شیمیایی

در کدوهای درشت مادۀ ساپونین، کوکوربیتین و لوتئین یافت می شود. از تخم آن رزینی گرفته می شود که خاصیت ضد کرم معده دارد ولی گلیکوزید نیست.

در کدوهای متوسط و کوچک مقدار اندکی آرسنیک هست. از تخم آن فیتوستارین و سالیسیلیک اسید جدا شده است. علاوه بر دارا بودن آب، پروتئین، چربی و هیدرات کربن شامل عناصری از قبیل: کلسیم، فسفر، آهن، سدیم، پتاسیم، ویتامینهایA، تیامین، نیاسین، ریبوفلاوین و ویتامین c می باشد.

کدو از دیدگاه طب سنتی

مزاج انواع کدو و مغز تخم کدو مطلقا سرد و تر است.

خنک کننده و مرطوب کننده است. انسداد مجاری را باز می کند. مُدِر و مُلَیّن است. برای رفع یرقان و تب های گرم نافع می باشد. برای افراد گرم مزاج و صفراوی غذای مناسبی است اما پخته آن از نظر مواد غذایی ضعیف و سریع الهضم است.

اگر کدو را با به و یا آبغوره و یا آب انار و یا سرکه در روغن بادام و یا زیتون بپزند خونساز است و خون صالح تولید می کند.

اگر چند قطره آب کدو را خام با شیر انسان مخلوط کنند و در گوش و بینی بریزند برای سردرد گرم و سرسام و هذیان و جنون و ورم های گرم و بی خوابی مفید است. خصوصا با روغن گل سرخ در گوش مفید است.

ضماد ساییده آن بر پیشانی اطفال برای ورم گرم پیشانی و سر و سردرد گرم و رفع خشکی دماغ و بی خوابی مفید است.

گذاشتن ضماد آن روی چشم هم همین خاصیت را دارد.

غرغره آب کدو برای درد حلق و درد دندان گرم مفید است. 

آب کدوی پخته با تمر هندی و شکر برای تسکین حرارت دماغ و سردرد و وسواس و جنون نافع است.

اگر اسفناج را با کدو و جو و یا ماش پوست گرفته در روغن بادام و آب بپزند خوردن آن برای درد سینه و سرفه گرم نافع است.

خوردن کدوی پخته عطش را تسکین می دهد و گرمی و التهاب کبد گرم را فرو می نشاند.

خوردن آب کدوی پخته که با فشار عصاره گرفته شده باشد به میزان ۱۵۰ گرم یا ۳۰۰ گرم با عسل، ملین و مسهل معتدلی است. و اگر با مغز فلوس و ترنجبین و بنفشه خورده شود مسهل صفرا است. همراه با تمر هندی و شکر پاک کننده روده و کلیه و مسهل صفرای سوخته می باشد.

کدوی پخته با سرکه برای اکثر بیماری های گرم مفید است. و با گوشت موجب تسریع هضم می شود.

ضماد پخته آن روی معده و کبد و کلیه، مسکن حرارت و التهاب آن هاست.

خوردن پوست خشک کدو برای بواسیر و خونریزی داخل شکم مفید است.

کدوی خردشده پخته مخلوط با ماست و خردل و سیر و فلفل و نمک و نعناع برای اشخاص سردمزاج نیز مفید است.

گرد پوست خشک شده سوخته کدو برای قطع خونریزی جراحات و زخم های خورنده و زخم آلت تناسلی مفید است و مخلوط با روغن گاو برای سوختگی آتش مفید می باشد.

مربای کدو برای تولید خلط صالح، دفع مواد سوداوی و تقویت اعصاب مؤثر است.

ترشی کدو لطیف کننده، هضم کننده غذا و مسکن حرارت خون و صفرا می باشد.

مغز تخم کدو بدن را چاق می کند و برای رفع خشونت سینه و خروج اخلاط خونی از سینه و سرفه گرم و تشنگی و زخم روده و مثانه و سوزش مجاری ادرار مفید است.

روغن تخم کدو برای رفع یبوست دماغ و بی خوابی و دل پیچه صفراوی مفید است.

ضماد روغن آن برای زخم سر و بدن اطفال و زخم گوشه دهان مفید است.

در چین از آن به عنوان کرم کش و مُدِر و تونیک اعصاب استفاده می شود.

تخم آن برای درد دندان و ورم لثه نافع است.

جانشین آن مغز تخم هندوانه است.

گوشت کدو خنک کننده و مُدِر و مصرف زیاد آن قی آور و مسهل است. مخلوطش با آبلیمو برای جوش چرکین صورت و کورک و آبسه مفید است.

گل و پوست میوه آن ضد سم است.

دم کرده برگ کدو مخلوط با خاکستر به صورت ضماد برای کمردرد زنان حامله مفید است.

برای افرادی که معتاد به قولنج باشند مضر است زیرا کدو ایجاد قولنج می کند. موجب نفخ و کاهش اشتها هم می شود.

شیخ الرئیس معتقد است هر چند آب کدو نافع است اما گاهی مضر است به دلیل مدر بودن.

برای افراد پیر و سرد مزاج یا ساکن در مناطق سرد مُضِر است.

تخم و گوشت کدو هر دو پیشگیری کننده سرطان هستند. چون دارای مهار کننده هایی به نام پروتئاز تریپسین هستند.

همه نوع کدو به خصوص کدوی حلوایی و انواع نارنجی تر دارای ماده ضد سرطان کاروتنوئید و بتاکاروتن هستند که اکسید کننده و ضد رادیکال های آزاد می باشند. همچنین به میزان نارنجی تر بودن از بیماری های مزمن پیشگیری می کنند.

کدوی حلوایی خطر ابتلا به سرطان ریه و نای و معده و مثانه و حنجره و پروستات را کاهش می دهد و در مصرف کنندگان دخانیات پیشنهاد می شود.

کدوی حلوایی و هویج و سیب زمینی سه فاتح سلامتی محسوب می شوند.

منابع:

۱- حسین میرحیدر، معارف گیاهی، جلد اول،  دفتر نشر فرهنگ اسلامی چاپ ششم ۱۳۸۳٫

۲- میر محمد حسین خان عقیلی علوی خراسانی، مخزن الأدویه، جلد سوم، انتشارات حبل المتین، چاپ اول ۱۳۸۴٫

۳- محمد کاظم گیلانی، حفظ الصحه، انتشارات طب سنتی ایران، چاپ دوم ۱۳۹۰٫

۴- دکتر غلامرضا کردافشار، دکتر حوریه محمدی کناری، دکتر سید سعید اسماعیلی، تغذیه در طب ایرانی و اسلامی، نسل نیکان ، چاپ اول ۱۳۸۷٫

۵- دکتر محسن ناصری، مروری بر کلیات طب سنتی، نشر شهر، ۱۳۸۷٫

 

منبع:  انجمن تحقیقات طب سنتی ایران

 


ارسال یک پاسخ

لطفا دیدگاه خود را وارد کنید!
لطفا نام خود را در اینجا وارد کنید

3 × 2 =