آویشن ، صعتر
Zattaria multiflora
به فارسی آبشن و اوشن و به اصفهانی اویشم و آویشن و به ترکی کلکلیک و به هندی ساتر نامند؛ برگ گیاهی است و انواع می‌باشد بستانی و بری و جبلی، بستانی را به فارسی مرزه نامند و همه در طعم تند و خوش‌بو و گل همه کبود و بهترین آن برگ کوچک تازه بری آن است و دراز برگ آن بهتر از مدور آن است.
طبیعت آن در آخر دوم گرم و خشک و بعضی در اول سوم گفته‌اند و گرمی و خشکی ذاتی آن زیاد است.
خواص عمومی آویشن :
باز کننده مجاری و قطع کننده و خشک کننده و از بین برندن بادها و بلغم؛ لطیف کننده اغذیه غلیظ و سنگین و تقویت کننده نیروی جنسی و اشتهاآوری غذا و پاک‌کردن ریه و معده و کبد و امعا از رطوبات و بلغم مشهورترین دارو و ادویه گیاهی است.
خوردن داروهای اسهال آور گیاهی همراه با جوشانده آویشن رفع کننده تخامه و عفونت غذا و ترش شدن آن و دل بهم خوردگی و درد دل و قولنج ناشی از باد و بلغم رسوب شده و موجب از بین رفتن و خارج شدن اقسام کرم معده و کرم کدو است؛ اگر قبل از مصرف داروی اسهال آور با پخته آن را با عسل بخورند باعث تهیه اخلاط است برای دفع بهتر و مسهل به آسانی عمل خواهد کرد.
بهترین و مؤثرترین آن آویشن شیرازی است که موجب از بین رفتن کلسترول خون در نتیجه رقیق شدن خون است و جمع کردن رطوبات اضافی معده و بلغم بوده و مانع از تبخیر زیادی بخارات شده و مسکن درد دندان و دردهای عارضی از نیروی بدن در مواضع تکیه‌گاهی مفاصل بوده و دردهای مثانه و رحم و مجاری ادرار را با نیروی تریاقیت خود از بین می‌برد.
آویشن در درمان عفونت‌ها و قارچ‌ها داخلی و خارجی و عفونتهای روده‌ای مؤثر است، همچنین در درمان تب‌های عفونی، عفونتهای خونی، اسهال، اسهال‌های مزمن و خونی بی نظیر است.
آویشن به صورت پودر، جوشانده، دم کرده(چای آویشن، دمنوش آویشن)، ضماد و در ترکیب با داروهای دیگر استفاده می‌شود.
دم کرده و چای آویشن ضد خستگی و التهاب و آرام بخش است. خوردن آویشن با آب انجیر جهت آسم و سرفه و با انجیر خشک عرق آور است و رنگ رو را نیکو گرداند. آویشن از بین برنده عفونتهای جلدی، قارچ‌های پوستی و ریزش مو می‌باشد.
دم کرده آن بهترین شوینده و سرم گیاهی برای شستشوی عفونت‌ها و زخم افراد دیابتی است و در ترکیب با تخم گشنیز و گل ختمی به صورت پودر که با آب جوش مخلوط شود بهترین ضماد برای زخم‌های عفونی و سر باز کردن کورک‌های چرکی و ترمیم جای نیش زالو است.
عرق آویشن بدلیل حبس اسانس فرار در خود تند و معطر می‌باشد و تأثیر آن بر روی درمان گلودردهای چرکین بشرط آنکه حداقل یک ساعت یک بار غرغره شود بسیار سریع‌تر از پنی‌سیلین و آنتی‌بیوتیک‌های دیگر می‌باشد و از آن گذشته عوارض منفی این داروهای ضد حیات را ندارند.
غرغره آن از صبح که شروع شود تا شب به درمان کامل عفونت گلو می‌انجامد در حالیکه استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی باعث مزمن شدن عفونتهای گلو و سینوس‌ها می‌شود و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در نوزادی و پس از آن معمولاً به حساسیت‌های فصلی و به آسم منجر می‌شود و از دیدگاه طب سنتی برخورد با عفونت‌ها بوسیله آنتی‌بیوتیک‌ها در اغلب موارد مردود و محکوم به ضرر و زیان و خسارت‌های جبران‌ناپذیر می‌شود.
توجه داشته باشید که در درمان سرفه مصرف آویشن بهترین و مؤثرین روش درمان است؛ البته در سرفه‌های خشک باید نرم کننده‌هایی از قبیل: نشاسته، به دانه، تخم شربتی، تخم ریحان، سه پستان، قدومه، بارهنگ، بالنگو و امثال آن که برای عموم به نام چهارتخم شناخته شده است و انجیر پخته مصرف شود تا گلو نرم و به اصطلاح خلط دار شود و توأماً غرغره عرق آویشن انجام گردد. توجه داشته باشید سرفه نباید به سرعت قطع شود زیرا سرفه خود تمهیدی عقلانی برای دفع و رهایی ترشحات و خلط از ریه‌های شما است.
خوردن آویشن با پنیر چاق کننده است. مضمضه آن با سرکه و زیره برای درد دندان و گلو خیلی مفید و سرمه کردن به آب جوشانده آن جهت رفع سفیدی چشم و شب کوری نافع است. مربای آن با شکر یا عسل برای تقویت ذهن و بشاش شدن صورت نافع است. روغن گل آن برای دردکمر و قولنج و مفاصل بدن، از روغن های دیگر مجربتر است.
کاکوتی نیز از انواع مختلف آویشن است که دارای خواص مشابه و اعمال یکسانی است. مرزه که نام دیگر آن صعتر بستانی است بعلت اسانس موجود در آن معده و روده را ضدعفونی کرده و باعث از بین رفتن عفونتهای معدی است
خوردن آویشن با پنیر چاق کننده است. مضمضه آن با سرکه و زیره برای درد دندان و گلو خیلی مفید و سرمه کردن به آب جوشانده آن جهت رفع سفیدی چشم و شب کوری نافع است. مربای آن با شکر یا عسل برای تقویت ذهن و بشاش شدن صورت نافع است. روغن گل آن برای دردکمر و قولنج و مفاصل بدن، از روغن های دیگر مجربتر است.
کاکوتی نیز از انواع مختلف آویشن است که دارای خواص مشابه و اعمال یکسانی است. مرزه که نام دیگر آن صعتر بستانی است بعلت اسانس موجود در آن معده و روده را ضدعفونی کرده و باعث از بین رفتن عفونتهای معدی است
امام کاظم«ع» داروی امیر المومنین آویشن بود او می فرمود:آویشن برای معده،پرزی همانند پارچه های مخمل می شود[۱]
۱-الکافی،ج۶،ص۳۷۵،بحار الانوار،ج۶۶،ص۲۴۴
منبع: مخزن الادویه، تألیف مرحوم سید محمد حسین عقیلی علوی خراسانی شیرازی
منبع: داروخانه پیک دارو
